Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan denetimler sıklaşıyor. Dış ticaret işlemleri gerçekleştirildikten sonra Gümrük ve Ticaret Müfettişleri tarafından yapılan denetimlerde yüksek tutarda cezalar düzenlenebiliyor. Gümrük idarelerince düzenlenen cezalara karşı ithalatçı ve ihracatçı şirketlerin haklarını bilmesi önem arz ediyor.
Gümrük idareleri tarafından düzenlenen cezalara karşı kanun yollarının bilinmesi, doğru stratejinin belirlenmesi ve uygulanması gümrük ceza maliyetlerinizi aşağıya çekebilir.
Bu makalemizde, dış ticaret yapan şirketler adına gümrük idareleri tarafından düzenlenen cezalara karşı haklara değinmek istedik.
Peşin Ödeme: Gümrük idareleri tarafından cezalara karşı ilk kanun yolu peşin ödemedir. Gümrük cezaları düzenlenen şirketler cezanın miktarına göre bu kanun yolunu tercih edebilirler. Bu yöntemin seçilmesi durumunda, gümrük cezaları peşin ödenerek idari ihtilaf hukuki bir ihtilafa dönüştürülmeden sonlandırılabilir.
Gümrük cezalarına karşı peşin ödeme yönteminin tercih edilmesi durumunda 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 17 inci maddesi uyarınca yüzde 25 oranında bir indirim sağlanmaktadır.
Uzlaşma: Gümrük idareleri tarafından düzenlenen cezalara ilişkin hukuki ihtilafın idari yargıya taşınmaksızın çözümünü sağlayan kanun yollarından biri de uzlaşmadır. Uzlaşma 2009 yılından beri uygulanmaktadır.
Uzlaşma müessesinin geliş amacı, kamu alacağının sürüncemede bırakılmadan tahsil edilmesi ve gerek mükellef gerekse de devlet açısından yargı mercilerine başvurusu nedeniyle katlanacağı yargı maliyetlerini azalmaktır.
Gümrük vergi cezalarına ilişkin tebligatın yapılmasından itibaren 15 gün içerisinde şirketler uzlaşma talebinde bulunabilirler. Uzlaşma talebini doğrudan firma yetkilileri yapabilecekleri gibi temsilcileri olan gümrük müşavirleri de bu başvuruyu yapabilirler.
Uzlaşma başvuruları Gümrük Uzlaşma Yönetmeliği’nin ekinde yer alan başvuru formu ile yapılmaktadır.
Uzlaşmanın görüşmelerine mükellef ve temsilcisi katılabilir. Mükellef dışında en çok 3 temsilci söz konusu görüşmelere katılabilirler.
Uzlaşma görüşmeleri esnasında uzlaşma sağlandığı takdirde durum tutanağa bağlanmaktadır. Tutanağın düzenlenmesinden itibaren 1 ay içerisinde uzlaşılan vergi ve/veya ceza ödenmektedir.
İtiraz: Hukuki ihtilafın idari yargıya taşınmasının istenilmesi durumunda, gümrük idaresi tarafından düzenlenen cezalara karşı itiraz edilebilir.
Gümrük cezalarına muhatap olan şirketler, cezaların kendilerine tebliğ edilmesinden itibaren onbeş gün içinde cezayı düzenleyen gümrük idaresinin bir üst makamına, üst makam yoksa aynı makama verecekleri bir dilekçe ile itiraz edebiliyor.
İtirazlar otuz gün içinde karara bağlanarak ilgili kişiye tebliğ edilmektedir. Ancak, itirazın yapıldığı birim tarafından itiraz konularının değerlendirilmesi 30 günü aşacaksa ek süre kullanılabilir.
Gümrük idaresine yapılan itirazın reddi kararlarına karşı işlemin yapıldığı yerdeki idari yargı mercilerine başvurulabilir.
İdari Yargı: Gümrük idaresince düzenlenen cezalara ilişkin olarak uzlaşmanın sağlanamaması ve itirazın ret edilmesi üzerine hukuki ihtilaf idari yargıya konu edilebiliyor.
Gümrük cezalarının idari yargıya taşınmasında 30 günlük süre (itirazın reddinden itibaren) dikkate alınıyor. Gümrük vergisine bağlı cezalarda dava açılması tahakkuku durduruyor. Ancak vergi aslına bağlı olmayan cezalarda ise yürütmeyi durdurma kararı alınması gerekiyor.
Gümrük cezalarına karşı idari yargı merciine başvurulmasında usul hükümleri, emsal kararlar ve kanun gerekçesi gibi önemli konuları içeren dilekçelerin hazırlanması gerekiyor.
Değerlendirme: Yukarıda açıkladığımız üzere, dış ticaret yapan şirketlerin gümrük cezalarına karşı kanun yollarını bilinmesi ve doğru stratejinin seçilmesi hayati önem arz ediyor. Yanlış stratejinin seçilmesi veya usul hükümlerinin atlanması durumunda gümrük idaresi tarafından düzenlenen cezalar kesinleşerek ve şirketleri zor durumda bırakabiliyor.
Hakan UÇAK
